Γενικό Check Up: Τι είναι, πότε γίνεται και τι εξετάσεις περιλαμβάνει

Μάθε τι είναι το γενικό Check Up που σίγουρα το έχεις ακούσει, ποιοι και γιατί το κάνουν, πως γίνεται και τι δείχνουν τα αποτελέσματα της εξέτασης.

Ο προληπτικός έλεγχος και η – πιθανή – έγκαιρη διάγνωση παθήσεων, συνοδεύονται από ποικίλα οφέλη. Με την πρόληψη αποφεύγονται δυσάρεστες καταστάσεις, ενώ, μέσω της πρώιμης διάγνωσης, αυξάνονται οι πιθανότητες επιτυχούς αντιμετώπισης των παθήσεων.

Γράφει ο Παπαδογιάννης Αθανάσιος, Ιατρός – Καρδιολόγος, Σεπόλια – Αθήνα

Πλέον, η προληπτική εξέταση έχει διαδοθεί αρκετά, κυρίως μέσα από τις κατάλληλες οδηγίες από τους θεράποντες ιατρούς. Προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται και οι προσφορές που προσφέρουν ορισμένες ιδιωτικές ασφάλειες και διαγνωστικά εργαστήρια.

Τι είναι το γενικό Check – Up;

Το Γενικό Check – Up είναι ένα σύνολο εξετάσεων που πραγματοποιούνται ετησίως, προληπτικά, δηλαδή όχι σε επείγουσα βάση, ούτε στοχευμένα προς μία συγκεκριμένη πάθηση.

Οι εξετάσεις δεν είναι οι ίδιες για όλους, αλλά διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, ακόμη και το κληρονομικό/οικογενειακό ιστορικό.

Επομένως, μέσω των εξετάσεων που περιλαμβάνονται στο Γενικό Check – Up είναι δυνατή η έγκαιρη και ασυμπτωματική διάγνωση παθήσεων. Για το σχεδιασμό αυτού του ετήσιου ελέγχου υπεύθυνος είναι ιατρός, συνήθως παθολόγος ή γενικός/οικογενειακός ιατρός.

Ποιοι και κάθε πότε κάνουν γενικό Check – Up;

Σε κάθε ηλικία και φάση της ζωής, ο άνθρωπος έχει να αντιμετωπίσει διαφορετικό φάσμα παθήσεων. Γι’ αυτό το λόγο το γενικό check up γίνεται κάθε χρόνο και εξατομικεύεται και σχεδιάζεται από τον θεράποντα ιατρό (κυρίως παθολόγο ή γενικό/οικογενειακό ιατρό), λαμβάνοντας υπόψιν τους προδιαθεσικούς παράγοντες και το οικογενειακό ιστορικό.

Σε άτομα με υψηλή πιθανότητα εμφάνισης παθήσεων, ο έλεγχος ξεκινάει αρκετά νωρίτερα σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Σε περίπτωση ύπαρξης κάποιας πάθησης, ο έλεγχος δεν γίνεται για την έγκαιρη διάγνωση παθήσεων, αλλά για την έγκαιρη εντόπιση υποτροπής της νόσου.

Τι εξετάσεις περιλαμβάνει και πώς γίνεται;

Το Γενικό Check – Up περιλαμβάνει εξετάσεις αίματος, εξετάσεις ούρων και καρδιολογικό έλεγχο.

Ανάλογα με τις ενδείξεις και το ιστορικό του ατόμου, μπορεί να πραγματοποιηθεί ακτινογραφία θώρακος, αξονική τομογραφία θώρακος, σπιρομέτρηση, κολονοσκόπηση, μαστογραφία, εξέταση κατά Παπανικολάου.

Εξετάσεις αίματος

Ο εργαστηριακός έλεγχος με εξετάσεις αίματος συνιστάται να πραγματοποιείται κάθε 2 – 3 χρόνια ή, σε περιπτώσεις που υπάρχει κάποιος παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου όπως υπερλιπιδαιμία, σακχαρώδης διαβήτης, αρτηριακή υπέρταση, μπορεί να προγραμματίζεται πιο συχνά.

Ο βασικός έλεγχος στο γενικό Check – Up περιλαμβάνει τη γενική εξέταση αίματος (για την αξιολόγηση των λευκών αιμοσφαιρίων, της αιμοσφαιρίνης, του αιματοκρίτη και των αιμοπεταλίων), τον έλεγχο λειτουργίας νεφρών (με τον προσδιορισμό ουρίας και κρεατινίνης), λειτουργίας ήπατος (με τον έλεγχο των τρανσαμινασών), σακχάρου, χοληστερόλης, ηλεκτρολυτών (όπως είναι το κάλιο και το νάτριο) και λειτουργίας θυρεοειδούς.

Επί ενδείξεων είναι δυνατό να διερευνηθούν οι δείκτες αναιμίας (σίδηρος, φερριτίνη, Β12, φυλλικό οξύ). Επιπλέον, μαζί με τις εξετάσεις αίματος πραγματοποιείται και γενική εξέταση ούρων, παρέχοντας πληροφορίες για τη λειτουργία των νεφρών, κι όχι μόνο.

Καρδιολογικός έλεγχος

Ο καρδιολογικός έλεγχος αποτελεί σημαντικό κομμάτι του γενικού Check – Up. Περιλαμβάνει τη λήψη ιστορικού, την κλινική εξέταση (ακρόαση καρδιάς – πνευμόνων, μέτρηση αρτηριακής πίεσης) και ηλεκτροκαρδιογράφημα.

Η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης θα οδηγήσει στην έγκαιρη διάγνωση αρτηριακής υπέρτασης και στην αποφυγή των δυσμενών επιπτώσεων της αρρύθμιστης υπέρτασης (δυσλειτουργία νεφρών, οφθαλμών, καρδιάς, αγγείων, εγκεφάλου).

Αρχικά αρκεί ο ετήσιος έλεγχος στο ιατρείο. Αναλόγως των αποτελεσμάτων, ενδέχεται να συσταθεί πιο στενός έλεγχος ή και τοποθέτηση 24ωρης καταγραφής πίεσης.

Επίσης, ο έλεγχος για τη στεφανιαία νόσο αποτελεί έναν από τους συχνότερους προληπτικούς ελέγχους, καθώς είναι πολύ σημαντική η αποφυγή εμφάνισης εμφράγματος μυοκαρδίου και, ενδεχομένως, καρδιακής ανεπάρκειας.

Σε ασυμπτωματικούς >40 ετών, χωρίς ιστορικό σακχαρώδη διαβήτη, καρδιαγγειακού νοσήματος, οικογενούς υπερχοληστερολαιμίας, ο αρχικός έλεγχος περιλαμβάνει τον υπολογισμό του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακού επεισοδίου με έναν δείκτη που αποκαλείται SCORE.

Επίσης, συχνά πραγματοποιείται δοκιμασία κοπώσεως, ενώ, ειδικά σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό εμφράγματος μυοκαρδίου σε ηλικία <60 ετών μπορεί να πραγματοποιηθεί έλεγχος με σπινθηρογράφημα αιμάτωσης μυοκαρδίου, stress echo ή αξονική στεφανιογραφία.

Η συγκεκριμένη αφορά ασυμπτωματικά άτομα. Σε συμπτωματικά άτομα που αναφέρουν πόνο στο στήθος, δύσπνοια, εύκολη κόπωση, διενεργείται ο κλασικός έλεγχος, ανεξαρτήτως ηλικιακού ορίου.

Καρκίνος παχέος εντέρου

Ο έλεγχος για καρκίνο του παχέος εντέρου είναι μεγάλης σημασίας στο Γενικό Check – Up, καθώς η έγκαιρη διάγνωση συνοδεύεται από υψηλά επίπεδα ίασης.

Σε άτομα κάτω των 50 ετών ο έλεγχος ενδείκνυται σε οικογενειακό ιστορικό πολυπόδων ή καρκίνου του παχέος εντέρου, καθώς και σε ατομικό ιστορικό πολυπόδων ή φλεγμονώδους νόσου του εντέρου (νόσος Crohn, ελκώδης κολίτιδα).

Σε άτομα ηλικίας 50 – 75 ετών, ο έλεγχος συνιστάται ανεξαρτήτως ατομικού και οικογενειακού ιστορικού.

Καρκίνος προστάτη

Αποτελεί πολύ συχνή μορφή καρκίνου στους άνδρες, με μέση ηλικία εμφάνισης τα 69 έτη. Και σε αυτή την περίπτωση, η εξέταση στο γενικό check up μπορεί να οδηγήσει στην έγκαιρη διάγνωση και την ίαση.

Οι άνδρες άνω των 50 ετών πρέπει να πραγματοποιούν έναν αρχικό έλεγχο, ενώ σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ο έλεγχος διενεργείται και σε άνδρες κάτω των 50 ετών.

Καρκίνος μαστού

Ακόμη μία περίπτωση όπου ο προληπτικός έλεγχος είναι αρκετά διαδεδομένος. Οι γυναίκες ηλικίας 40 – 50 ετών προτείνεται να ελέγχονται με μαστογραφία ετησίως, ενώ οι γυναίκες άνω των 50 ετών μπορούν να ελέγχονται με μαστογραφία κάθε 2 έτη.

Ο έλεγχος συνιστάται να συνεχίζεται για όσο η γυναίκα είναι υγιής και σε καλή κατάσταση. Εξίσου σημαντική είναι η αυτοεξέταση, όπου η ίδια η γυναίκα αξιολογεί την εμφάνιση των μαστών και τυχόν ευρημάτων στην ψηλάφηση.

Καρκίνος τραχήλου μήτρας

Ο έλεγχος με κυτταρολογική εξέταση (το γνωστό επίχρισμα ή τεστ Παπανικολάου) ξεκινάει στην ηλικία των 20 – 30 ετών και έπειτα, κάθε 3 ή 5 έτη.

Ο έλεγχος για HPV ξεκινάει από την ηλικία των 35 ετών και επαναλαμβάνεται κάθε 5 έτη. Ο προληπτικός έλεγχος συνιστάται και σε άτομα που έχουν εμβολιαστεί κατά του HPV.

Οφθαλμολογικός έλεγχος

Στόχος του τακτικού οφθαλμολογικού ελέγχου είναι, πέρα από τον υπόλοιπο έλεγχο, η μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης για την έγκαιρη διάγνωση παρουσίας γλαυκώματος, μίας πάθησης η οποία σε πολλές περιπτώσεις είναι ασυμπτωματική.

Ο έλεγχος συνιστάται να γίνεται μετά την ηλικία των 40 ετών, ενώ, σε οικογενειακό ιστορικό ή σε ύπαρξη σακχαρώδη διαβήτη, γίνεται και κάτω από την ηλικία των 40 ετών.

Υγεία των δοντιών

Μία ή δύο φορές ετησίως συνιστάται οδοντιατρική εξέταση και καθαρισμός.

Η υγεία των δοντιών παίζει μεγάλο ρόλο στη συνολική υγεία του οργανισμού μας και οι οδοντικές παθήσεις μπορεί να οδηγήσουν στην εκδήλωση διαφόρων νοσημάτων, ακόμη και σε παθήσεις των βαλβίδων της καρδιάς.

Οστεοπόρωση

Ο έλεγχος προτείνεται σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών ή και νωρίτερα, σε παρουσία παραγόντων κινδύνου για οστεοπόρωση (όπως είναι η μακροχρόνια λήψη κορτιζόνης, το κάπνισμα, η κατάχρηση αλκοόλ ή το οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης).

Αποτελέσματα γενικού Check – Up και αξιολόγηση

Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του γενικού Check – Up γίνεται πάντοτε από ιατρό, κατά προτίμηση από τον ιατρό που υπέδειξε τον προληπτικό έλεγχο.

Σε περίπτωση παθολογικών ευρημάτων ή ενδείξεων ανάγκης περαιτέρω διερεύνησης, θα κατευθύνει το άτομο προς περαιτέρω έλεγχο ή ακόμη και εκτίμηση από ιατρό άλλης ειδικότητας.

Σε κάθε περίπτωση, σε διάγνωση κάποιας κατάστασης ή νοσήματος πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων, τα κέρδη είναι πολλά. Υπάρχουν αρκετά μεγαλύτερες πιθανότητες ίασης, με μικρότερο κόστος, όχι μόνο οικονομικό, αλλά και ψυχολογικό, ακόμη και κοινωνικό.

Σε περίπτωση που τα αποτελέσματα στο Γενικό Check – Up είναι τα επιθυμητά, δηλαδή καλά, το άτομο ενθαρρύνεται να συνεχίσει την προσπάθεια προς έναν υγιεινό τρόπο ζωής που περιλαμβάνει άσκηση, ισορροπημένη διατροφή και αποφυγή καπνίσματος και προτείνεται επαναληπτικός έλεγχος μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, ανάλογα με την ηλικία και τους προδιαθεσικούς παράγοντες που υπάρχουν.

Καταλήγοντας

Συμπερασματικά, το Γενικό Check – Up, ο προληπτικός, στοχευμένος και εξατομικευμένος έλεγχος, όπως σχεδιάζεται από τον ιατρό, έχει πολλά οφέλη στην ατομική, αλλά και δημόσια υγεία.

Τα οφέλη της πρόληψης είναι γνωστά εδώ και χιλιάδες χρόνια, ενώ το κέρδος της έγκαιρης διάγνωσης και της αποφυγής νόσησης είναι τεράστιο.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ: Holter ρυθμού (καρδιάς): Τι είναι, τι δείχνει και πότε γίνεται

Ακολούθησε την fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook, στο Υoutube, στο TikTok και στο Instagram

Παπαδογιάννης Αθανάσιος, Ιατρός – Καρδιολόγος, Σεπόλια – Αθήνα

Ακολούθησε τον Αθανάσιο Παπαδογιάννη στο Facebook και στο Instagram