Αθηροσκλήρυνση: Τι είναι, αιτίες, συμπτώματα, διάγνωση, θεραπεία
Η αθηροσκλήρυνση είναι μια ασυμπτωματικής φύσης νόσος των στεφανιαίων αγγείων που εναποθέτει λιπίδια στο τοίχωμα των αρτηριών. Μάθε ποια συμπτώματα δείχνουν αθηροσκλήρυνση, πως γίνεται η διάγνωση και ποια είναι η θεραπεία της.
Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την 1η αιτία θανάτου παγκοσμίως, με τη στεφανιαία νόσο να καταλαμβάνει τη μερίδα του λέοντος. Το βασικό αίτιο των οξέων στεφανιαίων συνδρόμων είναι η αθηροσκλήρυνση των στεφανιαίων αγγείων.
Διάφορες αιτίες είναι πιθανό να οδηγήσουν στην εμφάνιση αθηρωματικών βλαβών, όπως φλεγμονή, συγγενείς ανωμαλίες ή και τραυματικά αίτια.
Τις τελευταίες δεκαετίες έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος στην αναγνώριση των μηχανισμών που οδηγούν στην εμφάνιση της αθηροσκλήρυνσης, καθώς και σε νέες διαγνωστικές τεχνικές και θεραπείες.
Γράφει ο Παπαδογιάννης Αθανάσιος, Ιατρός – Καρδιολόγος, Σεπόλια – Αθήνα
Τι είναι η αθηροσκλήρυνση και ποιες είναι οι αιτίες της
Η αθηροσκλήρυνση είναι μια νόσος, της οποίας κύριο χαρακτηριστικό αποτελεί η εναπόθεση λιπιδίων στο τοίχωμα των αρτηριών, με αποτέλεσμα το σχηματισμό της αθηρωματικής πλάκας. Οι πλάκες εμφανίζονται όχι μόνο στα αγγεία της καρδιάς (στεφανιαία αγγεία), αλλά και στα υπόλοιπα αγγεία του σώματος, όπως στις αρτηρίες των κάτω άκρων, την αορτή ή τις καρωτίδες.
Συνέπεια της δημιουργίας της αθηρωματικής πλάκας είναι η μείωση της αιματικής ροής του αγγείου, με τελικό αποτέλεσμα την εκδήλωση ισχαιμίας.
Οι παράγοντες που οδηγούν στην αθηροσκλήρυνση είναι οι ίδιοι με τους παράγοντες που ευθύνονται για την πρόκληση εμφράγματος μυοκαρδίου.
Συγκεκριμένα, η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η δυσλιπιδαιμία, το κάπνισμα, αλλά και η ηλικία, το φύλο και το οικογενειακό ιστορικό πρώιμης στεφανιαίας νόσου επιταχύνουν τη συσσώρευση χοληστερόλης στο τοίχωμα των αρτηριών.
Η συσσώρευση της χοληστερόλης (ειδικά της LDL – “κακής” χοληστερόλης) σε συνδυασμό με την παρουσία κυττάρων φλεγμονής οδηγεί στο σχηματισμό της αθηρωματικής πλάκας. Σε περίπτωση που προκληθεί ρήξη της πλάκας, προκαλείται οξύ ισχαιμικό επεισόδιο.
Συμπτώματα
Ενώ η αθηροσκλήρυνση αρχίζει να σχηματίζεται ήδη από την νεαρή ηλικία, δεν εμφανίζονται συμπτώματα για αρκετά χρόνια. Όταν η στένωση και ο περιορισμός της αιματικής ροής καταλήξουν σε κρίσιμο σημείο, εμφανίζονται συμπτώματα ισχαιμίας, ανάλογα με το υπεύθυνο αγγείο που παρουσιάζει τη βλάβη.
Επομένως, μπορεί να εμφανιστεί στηθάγχη (πόνος στο στήθος) σε περίπτωση αθηρωμάτωσης των στεφανιαίων αγγείων ή διαλείπουσα χωλότητα (κράμπες και πόνος στη γάμπα κατά τη βάδιση) σε αθηρωμάτωση των αρτηριών των κάτω άκρων.
Η πλέον σοβαρή κλινική εκδήλωση της αθηροσκλήρυνσης είναι η εκδήλωση οξέος ισχαιμικού επεισοδίου, όπως είναι το έμφραγμα μυοκαρδίου.
Διάγνωση
Λόγω της ασυμπτωματικής φύσης της νόσου για αρκετά χρόνια έως την πρόκληση σημαντικής στένωσης των αγγείων, δεν αρκεί η αναμονή έως την εμφάνιση συμπτωμάτων για τη διενέργεια εργαστηριακού και απεικονιστικού ελέγχου.
Επομένως, είναι κεφαλαιώδους σημασίας ο τομέας της πρόληψης. Ο προσυμπτωματικός και περιοδικός έλεγχος σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού και τις κατευθυντήριες οδηγίες βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Η έγκαιρη διάγνωση παρουσίας αρτηριακής υπέρτασης, σακχαρώδους διαβήτη, δυσλιπιδαιμίας, η λήψη ιστορικού και η κλινική εξέταση από τον ιατρό και η αλλαγή του τρόπου ζωής καθυστερούν την εμφάνιση αθηροσκλήρυνσης και ισχαιμικών επεισοδίων.
Επομένως, αναλόγως και των ενδείξεων, διενεργείται εργαστηριακός έλεγχος, απεικονιστικός έλεγχος (Triplex αγγείων), δοκιμασία κοπώσεως, σπινθηρογράφημα αιμάτωσης μυοκαρδίου, stress echo, αξονική στεφανιογραφία ή επεμβατική στεφανιογραφία.
Πρόληψη και θεραπεία αθηροσκλήρυνσης
Για ακόμη μία φορά γίνεται εμφανής η σημασία της πρόληψης των συμπτωμάτων της νόσου, καθώς με την τροποποίηση του τρόπου ζωής αποφεύγεται σε μεγάλο βαθμό η εμφάνιση αθηροσκήρυνσης και των δυσάρεστων συνεπειών που τη συνοδεύουν.
Η διακοπή του καπνίσματος, η τακτική άσκηση, η ρύθμιση της διατροφής (όπως ακολουθώντας μεσογειακή διατροφή), ο έλεγχος των τιμών της αρτηριακής πίεσης, της χοληστερόλης και του σακχάρου αποτελούν σημαντικά όπλα στη φαρέτρα της πρόληψης της αθηροσκλήρυνσης.
Ειδικά όσον αφορά τη χοληστερόλη, μία κατηγορία φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης, οι στατίνες, προσφέρουν πολλαπλά οφέλη, όπως η μείωση της φλεγμονής του τοιχώματος των αγγείων, η μείωση του μεγέθους της αθηρωματικής πλάκας και η βελτίωση της αιματικής ροής.
Σε περιπτώσεις σημαντικής στένωσης των αγγείων υπάρχει η δυνατότητα επεμβατικής θεραπείας (με τοποθέτηση stent) ή και χειρουργικής θεραπείας.
Συμπερασματική, η αθηροσκλήρυνση είναι μία συστηματική νόσος που δεν περιορίζεται μόνο στα αγγεία της καρδιάς, αλλά μπορεί να επηρεάσει όλα τα αγγεία του σώματος. Παρά την μακρά ασυμπτωματική πορεία της, η πρόληψη και η υιοθέτηση απλών αλλαγών του τρόπου ζωής, συμβάλλουν στην καθυστέρηση της προόδου και στην αποτροπή δυσάρεστων επεισοδίων.
Σε κάθε περίπτωση, συνιστάται η εξέταση και ο έλεγχος που υποδεικνύει ο καρδιολόγος.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ: Ηωσινοφιλία – Αυξημένα ηωσινόφιλα στο αίμα: Αίτια, συμπτώματα, θεραπεία
Ακολούθησε την fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook, στο Υoutube, στο TikTok και στο Instagram
Παπαδογιάννης Αθανάσιος, Ιατρός – Καρδιολόγος, Σεπόλια – Αθήνα
Ακολούθησε τον Αθανάσιο στο Facebook και στο Instagram
Πηγές:
- 1. Καρδιολογία (Τούσουλης Δ)
- Επείγουσα καρδιολογία (Ραλλίδης Λ)
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/arteriosclerosis-atherosclerosis/symptoms-causes/syc-20350569
