...
Αρχική Blog Υγεία Τι είναι η κορτιζόλη και ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές της;
Τι είναι η κορτιζόλη και ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές της;

Τι είναι η κορτιζόλη και ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές της;

Η κορτιζόλη κυκλοφορεί στο αίμα περίπου 60 – 90 λεπτά και οι φυσιολογικές τιμές της ποικίλλουν ανάλογα την ώρα της ημέρας.

Υπάρχουν δύο περιοχές στα επινεφρίδια, η μυελώδης, από την οποία εκκρίνονται ορμόνες ονόματι κατεχολαμίνες ( επινεφρίνη, νορεπινεφρίνη και ντοπαμίνη) και η φλοιώδης, από την οποία εκκρίνονται άλλες ορμόνες, τα γλυκοκορτικοειδή (κορτιζόλη), τα αλατοκορτικοειδή  (αλδοστερόνη) και τα ανδρογόνα και η έκκριση τους ελέγχεται μέσω της φλοιοεπινεφριδικής ορμόνης (ACTH), η οποία παράγεται στην πρόσθια υπόφυση, αλλά και μέσω άλλων δύο ορμονών, της ρενίνης και της αγγειοτενσίνης ΙΙ.

Γράφει η Γεωργία Τσίρου, Απόφοιτη της Ιατρικής Σχολής Αθηνών

Οι ορμόνες του φλοιού συμβάλλουν στο μεταβολισμό των πρωτεϊνών, των υδατανθράκων, στην αναπαραγωγική λειτουργία, καθώς και στη διατήρηση του νατρίου.

Οι ορμόνες του μυελού των επινεφριδίων προετοιμάζουν ως επί το πλείστο, για τις αντιδράσεις που σχετίζονται με το γνωστό δίλημμα της «μάχης ή φυγής»..

Φυσιολογικές τιμές κορτιζόλης

Η έκκριση της κορτιζόλης εξαρτάται, όπως αναφέραμε από την φλοιοεπινεφριδική ορμόνη (ACTH) της πρόσθιας υπόφυσης και αυξάνεται τις πρώτες πρωινές ώρες καθώς και σε καταστάσεις στρες, εγκυμοσύνης, αιμορραγίας, χειρουργικής επέμβασης, τραυματισμού.

Ενώ σε παθήσεις όπως κίρρωση ήπατος, νέφρσωση και πολλαπλό μυέλωμα, παρατηρούνται μειωμένα επίπεδα κορτιζόλης.

Η κορτιζόλη δεσμεύεται στην κυκλοφορία μέσω πεπτιδίων και κυκλοφορεί στο αίμα περίπου 60 – 90 λεπτά και οι φυσιολογικές τιμές της ποικίλλουν ανάλογα την ώρα της ημέρας.

Πάθηση Τιμές Κορτιζόλης Πλάσματος (μg/dL)
Φυσιολογική, πρωί 12 – 35
Φυσιολογική, βράδυ 0 – 1
Φυσιολογική, στρες 25 – 50
Ανεπάρκεια κορτιζόλης 1 – 15
Cushing 25 – 100

 

κορτιζολη

Μεταβολισμός και Απέκκριση Κορτιζόλης

Η κορτιζόλη διασπάται σε μικρότερα μόρια και μεταβολίζεται στο ήπαρ. Η κορτιζόλη μέσω ενζύμων (μικρότερων ουσιών) μετατρέπεται σε κορτιζόνη, η οποία ενώνεται με θείο (μέταλλο) και απεκκρίνεται στα ούρα.

Σε περιπτώσεις ηπατοπάθειας, χειρουργικών επεμβάσεων ή λόγω στρες, ο οργανισμός επιβραδύνει το μεταβολισμό της γλυκόζης στο ήπαρ.

Επομένως, σε αυτές τις καταστάσεις το επίπεδο της κορτιζόλης του αίματος είναι υψηλότερο των φυσιολογικών τιμών, αφού δεν μπορεί να απεκκριθεί μέσω των ούρων. Αυτή είναι μια παθολογική κατάσταση, η οποία χρειάζεται διερεύνηση ως προς την αιτία.

Ανεπάρκεια Κορτιζόλης

Σε περίπτωση που τα επινεφρίδια ανεπαρκούν να παράγουν κορτιζόλη παρατηρείται διαταραχή στο μεταβολισμό του νερού, των υδατανθράκων, των πρωτεινών και του λίπους. Αυτές οι μεταβολικές διαταραχές μπορεί να αποβούν θανατηφόρες, αν δεν ακολουθηθεί το κατάλληλο θεραπευτικό πρωτόκολλο.

Η κορτιζόλη είναι η αντίθετη ορμόνη της ινσουλίνης, δηλαδή αυξάνει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα, επιτείνοντας το διαβήτη. Η αύξηση της γλυκόζης του πλάσματος έχει ως αποτέλεσμα να παρέχεται περισσότερη γλυκόζη στην καρδιά και στον εγκέφαλο.

Στους διαβητικούς, η κορτιζόλη ανεβάζει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα και ενισχύεται η κέτωση ( παραγωγή κετονοσωμάτων λόγω αυξημένου σακχάρου και χαμηλά επίπεδα ινσουλίνης που οδηγεί σε εμετούς, συχνοουρία, πολυδιψία).

Αντίθετα στα φυσιολογικά άτομα η αύξηση του σακχάρου αντισταθμίζεται από την έκκριση ινσουλίνης, η οποία εκκρίνεται μετά τη λήψη γεύματος ώστε να ρήξει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα.

Σε περίπτωση ανεπάρκειας της κορτιζόλης, το επίπεδο της γλυκόζης του αίματος διατηρείται φυσιολογικό για όσο διάστημα διατηρείται μια θερμιδική πρόσληψη, αλλά σε νηστεία προκαλείται υπογλυκαιμία ( πτώση σακχάρου ). Επομένως η εξωγενής χορήγηση κορτιζόλης είναι μονόδρομος.

Αυξημένη Έκκριση Κορτιζόλης (Σύνδρομο Cushing)

H κλινική εικόνα που παρατηρείται σε παρατεταμένη αύξηση των επιπέδων της κορτιζόλης χαρακτηρίζεται από φεγγαροειδές προσωπείο, επιρρέπεια στις μώλωπες, λεπτό δέρμα, κακή μυϊκή ανάπτυξη, αργή επούλωση των πληγών, ραβδώσεις στην κοιλιά και στρώματα λίπους στο λαιμό καθώς και αυξημένη εναπόθεση λίπους στην κοιλιά, δυσανάλογη με το υπόλοιπο σώμα.

Τα παραπάνω παρατηρούνται λόγω αυξημένης κορτιζόλης στο αίμα και αυξημένου μεταβολισμού των πρωτεϊνών, του λίπους και των υδατανθράκων. Ενώ η κατακράτηση νερού και νατρίου συμβάλλουν στο χαρακτηριστικό φεγγαροειδές προσωπείο.

Αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης μπορούν να συσχετιστούν με νοητικές διαταραχές, αφού διαταράσσεται ο ρυθμός με τον οποίο ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται τα εξωτερικά ερεθίσματα  καθώς και σε αυξημένη όρεξη, αυπνία, ευφορία, τοξικές ψυχώσεις.

Η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η οστεοπόρωση και η υπερλιπιδαιμία μπορεί να είναι επίσης αποτέλεσμα αυξημένης κορτιζόλης.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ: Συμπτώματα και μετάδοση του έρπη ζωστήρα: Ποια είναι η θεραπεία του;

Ακολούθησε το fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook στο Υoutube και στο Instagram

Γεωργία Τσίρου, Απόφοιτη της Ιατρικής Σχολής Αθηνών

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14628223/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3094505/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16515281/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8588384/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6089458/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7018446/

Σωκράτους 147, Καλλιθέα, Αθήνα
Ακολουθήστε μας και στα Social Media