Σύνδρομο απιοειδούς μυός: Συμπτώματα, αντιμετώπιση και ασκήσεις

Ο επιπολασμός της ισχιαλγίας στον γενικό πληθυσμό έχει αναφερθεί μεταξύ 12-27% γενικά, ενώ ετησίως αναφέρονται περιστατικά σε ποσοστό έως 19%. Το σύνδρομο του απιοειδή, που αφορά την συμπίεση του ισχιακού νεύρου από τον ομώνυμο μυ, αποτελεί μία σπάνια αιτιολογία ισχιαλγίας και εκτιμάται ότι ευθύνεται για το 6-8% όλων των περιπτώσεων ισχιαλγίας.

Γράφει ο Γιώργος Σιδηρόπουλος, Φυσικοθεραπευτής, Κατερίνη

Το σύνδρομο του απιοειδή περιγράφηκε για πρώτη φορά στις αρχές τις δεκαετίας του 20. Παρόλα αυτά υπάρχει μεγάλη σύγχυση και διαμάχη γύρω από την διαγνωστική ακρίβεια και την θεραπευτική προσέγγιση.

Σημαντική πληροφορία γύρω από την σχέση του μυ με το ισχιακό νεύρο είναι η ποικιλία που μπορεί να συναντηθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Απο τι προκαλείται το σύνδρομο του απιοειδούς μυός;

Το σύνδρομο απιοειδούς είναι μία μορφή ισχιαλγίας που προκαλείται μετά από συμπίεση του ισχιακού νεύρου. Αποτελεί μία ασυνήθιστη αλλά όχι ασήμαντη αιτία ισχιαλγίας. Η διάγνωση περιπλέκεται με άλλες παρόμοιες σε συμπτωματολογία παθολογίες (μέση, ιερολαγόνια άρθρωση, ισχίο).

Από την ανατομία του μυός, μπορούν να φανούν κάποια από τα αίτια εμφάνισης του συνδρόμου.

Πιο συγκεκριμένα, πορεύεται από την πρόσθια επιφάνεια του ιερού οστού και αφού συναντηθεί (δες παραπάνω) με το ισχιακό νεύρο, καταλήγει στον μείζων τροχαντήρα. Λειτουργεί σαν έξω στροφέας του ισχίου όταν η άρθρωση βρίσκεται σε έκταση και σαν απαγωγός όταν η άρθρωση βρίσκεται σε θέση κάμψης.

Πρακτικά, κατά την λήψη ιστορικού τα βασικά στοιχεία που πιθανώς να υποδεικνύουν την ύπαρξη συνδρόμου απιοειδούς είναι:

• Ιστορικό τραυματισμού στην περιοχή του γλουτού με τον ασθενή να αναφέρει τον πόνο του βαθιά όχι επιφανειακά (δηλαδή δεν μπορεί να τον ακουμπήσει όταν ενεργοποιείται)
• Ενόχληση μετά από επαναλαμβανόμενη έντονη δραστηριότητα (τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων, ποδηλασία)
• Έντονη καθιστική ζωή, που φέρει αδράνεια γλουτιαίων μυών και

Συμπτώματα

Η συμπτωματολογία του συνδρόμου ποικίλει ανά ασθενή σε συνδυασμό με το ιστορικό τραυματισμών στην περιοχή.

Οι ασθενείς περιγράφουν οξεία ευαισθησία στην περιοχή της λεκάνης και πόνο παρόμοιο με αυτόν της ισχιαλγίας, μουδιάσματα, καυσαλγίες και μυρμηγκιάσματα τοπικά ή και με κατανομή έως τα δάκτυλα του σύστοιχου κάτω άκρου.

Εκεί που φαίνεται ότι συμφωνούν οι περισσότεροι ως προς τα συμπτώματα είναι ότι τα συμπτώματα επιδεινώνονται συχνά μετά την παρατεταμένη καθιστική στάση, σε σημείο που δεν μπορεί να καθίσει άνετα ενώ επίσης παρατηρείται και μετά το ανέβασμα σκάλας και το έντονης έντασης τρέξιμο.

Αντιμετώπιση και θεραπεία

Στην διαχείριση και αποκατάσταση ενός περιστατικού με σύνδρομο απιοειδούς συστήνεται η συντηρητική προσέγγιση με ξεκούραση, εργονομικές λύσεις ή διαχείριση προπονητικού φορτίου (εάν πρόκειται για αθλητικό πληθυσμό).

Επίσης, μετά από ιατρική εξέταση συστήνεται η χορήγηση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και τοπικών αναλγητικών (όπου χρειαστεί) ενώ τέλος τα φυσικοθεραπευτικά μέσα (διαθερμία, υπέρηχα, laser, tens, μαγνητοθεραπεία) θα βοηθήσουν τον ασθενή να θεραπευτεί πιο αποτελεσματικά και γρηγορότερα.

Εάν οι μυϊκοί σπασμοί δεν υποχωρήσουν και παραμείνει η ευαισθησία και ο πόνος ο ειδικός ιατρός ακολουθείται άλλες στρατηγικές που περιλαμβάνει εγχύσεις, τα οποία δεν θα καλυφθούν στο παρόν κείμενο.

Ασκήσεις

Τέλος επίσης σημαντική παρέμβαση μέσω της φυσικοθεραπείας αφορά στην σταδιακή ένταξη της ενεργητικής κινητοποίησης μέσω ειδικών ασκήσεων (θεραπευτικής άσκησης). Οι θεραπευτική άσκηση σέβεται την παθοφυσιολογία, την ανατομία και λαμβάνει υπόψιν το ιστορικό του εκάστοτε ασθενή.

Συστήνεται να γίνεται μόνο από ειδικό γυμναστή αποκατάστασης και φυσικοθεραπευτή εξειδικευμένο. Το ειδικό ασκησιολόγιο πρέπει να περιέχει διατάσεις και ισομετρικές ασκήσεις, που στο πρώτο στάδιο να γίνεται μακριά από τον πόνο με διαλείμματα αρκετά ώστε ο ασθενής να μπορεί να εκτελέσει στην ίδια ένταση και εύρος κίνησης και ιδανικά να μην έχει πάρει φαρμακευτικό σκεύασμα τουλάχιστον δύο ώρες πριν το θεραπευτικό πρόγραμμα άσκησης.

Παρακάτω ενδεικτικά κάποιες ασκήσεις:

• Διάταση απιοειδή από ύπτια θέση με το πάσχον άκρο σταυροπόδι πάνω στο υγιές και παθητικό τράβηγμα του κάτω ποδιού προς το στέρνο. Σε οξύ στάδιο γίνεται πριν τον πόνο και κράτημα ισομετρικά έως 10 δευτερόλεπτα. Εκτελείται μεταξύ 3 -5 κύκλους (set) ως μία προπονητική μονάδα αποκατάστασης. Ιδανικά 2 φορές την ημέρα.

 

• Πλάγια σανίδα. Σε οξύ στάδιο εκτελείται έως 10 δευτερόλεπτα. Εδώ συστήνεται να γίνεται στο διαθέσιμο εύρος πριν την πρόκληση σπασμών ή τοπικού πόνου. Προτείνεται να γίνεται και από τις δύο μεριές. Αποτελεί μία λειτουργική αξιολόγηση της μονόπλευρης μυϊκής ενεργοποίησης, με την εξάσκηση ωφελεί σημαντική στην αντιφλεγμονώδη δράση στην προσβεβλημένη περιοχή.

• Απαγωγή ισχίου. Συστήνεται να καθυστερήσει η ισοτονική άσκηση αλλά ενθαρρύνεται από την αρχή η ισομετρική συστολή για να περιοριστεί η φλεγμονή και να ενισχυθεί η δύναμη και η αντοχή του τραυματισμένου ιστού. 3 κύκλοι 8-10 δευτερόλεπτα. Για την άσκηση αυτή χρειάζεται ένα λάστιχο είτε σε σταθερή επιφάνεια είτε μικρότερο που θα το αντισταθμίσει το άλλο μέλος.

Ακολούθησε το fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook στο Υoutube και στο Instagram

Γιώργος Σιδηρόπουλος, Φυσικοθεραπευτής, Κατερίνη

Ακολούθησε τον Γιώργο στο Facebook και στο Instagram

Πηγές

1. Hernando MF, Cerezal L, Pérez-Carro L, Abascal F, Canga A. Deep gluteal syndrome: anatomy, imaging, and management of sciatic nerve entrapments in the subgluteal space. Skeletal radiology. 2015;44(7):919-934.
2. Smoll NR. Variations of the piriformis and sciatic nerve with clinical consequence: a review. Clinical anatomy (New York, NY). 2010;23(1):8-17
3. Bartret AL, Beaulieu CF, Lutz AM. Is it painful to be different? Sciatic nerve anatomical variants on MRI and their relationship to piriformis syndrome. European radiology. 2018;28(11):4681- 4686.
4. Hopayian K, Danielyan A. Four symptoms define the piriformis syndrome: an updated systematic review of its clinical features. European journal of orthopaedic surgery & traumatology : orthopedie traumatologie. 2018;28(2):155-164.