Καρνιτίνη και παθήσεις του θυρεοειδή: Τι σχέση έχουν;

Βοηθάει η λήψη καρνιτίνης τα άτομα με υποθυρεοειδισμό ή υπερθυρεοειδισμό; Πάμε να μάθουμε τι ισχύει για τις παθήσεις του θυρεοειδή και την καρνιτίνη.

Οι περισσότεροι είναι πιθανό να μην έχoυν ακούσει ποτέ για την καρνιτίνη, ενώ ορισμένοι ίσως να έχουν ήδη ακούσει την καρνιτίνη ως λιποδιαλυτικό, παρότι στην πραγματικότητα δεν είναι και τόσο αποτελεσματική στην αύξηση της απώλειας λίπους από το σώμα.

Ας συστήστουμε ξανά την καρνιτίνη, αναλύοντας αυτή τη φορά τις επιδράσεις στη ρύθμιση των ορμονών του θυρεοειδούς και τις παθήσεις του υποθυρεοειδισμού και υπερθυρεοειδισμού.

Μεταβολισμός και δράση καρνιτίνης στο σώμα

Η καρνιτίνη είναι ένα μόριο που υπάρχει φυσιολογικά στο σώμα μας και διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην μεταφορά των λιπαρών οξέων στο μιτοχόνδριο για παραγωγή ενέργειας.

Ο όρος καρνιτίνη στην πραγματικότητα είναι ο γενικός όρος για διάφορες ενώσεις, συμπεριλαμβανομένης της L-καρνιτίνης, της ακετυλο-L-καρνιτίνης και της προπιονυλο-L-καρνιτίνης, παρότι για χάριν ευκολίας αναφερόμαστε στην L-καρνιτίνη.

Στο σώμα μας τα επίπεδα της καρνιτίνης διατηρούνται συνήθως σε επαρκή επίπεδα, μέσω ενδογενούς σύνθεσής της στο σώμα και μέσω πρόσληψης καρνιτίνης από την τροφή. Η σύνθεσή της καρνιτίνης στο σώμα γίνεται από δύο βασικά αμινοξέα, τη λυσίνη και τη μεθειονίνη, και λαμβάνει χώρα στα νεφρά, το συκώτι και τον εγκέφαλο.

Από την τροφή, καλές πηγές καρνιτίνης είναι τα ζωικά τρόφιμα. Περίπου το 25% των αναγκών μας σε καρνιτίνη συντίθεται ενδογενώς, ενώ το υπόλοιπο 75% το προσλαμβάνουμε από την τροφή.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, τα επίπεδα της καρνιτίνης στο σώμα παραμένουν σταθερά αφού όση καρνιτίνη παραγάγουμε ενδογενώς και προσλαμβάνουμε μέσω της τροφής, τόση καρνιτίνη αποβάλλουμε μέσω της ούρησης.

Θυρεοειδικές ορμόνες και παθήσεις του αδένα

Ο θυρεοειδής αδένας ελέγχει τον μεταβολισμό με την παραγωγή συγκεκριμένων ορμονων, της τριιωδοθυρονίνης (Τ3) και της θυροξίνης (Τ4).  Σε ορισμένες περιπτώσεις που η παραγωγή των ορμονών αυτών δεν είναι στα επιθυμητά επίπεδα, κάνουμε λόγο για παθήσεις του θυρεοειδή.

Συγκεκριμένα, όταν ο θυρεοειδής παράγει υπερβολική ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών, κάνουμε λόγο για υπερθυρεοειδισμό. Αντίθετα, όταν ο θυρεοειδής παράγει πολύ μικρή ποσότητα ορμονών κάνουμε λόγο για υποθυρεοειδισμό.

Ποια είναι τα συμπτώματα των παθήσεων του θυρεοειδή; Ο υπερθυρεοειδισμός, μπορεί να επιφέρει ταχυπαλμία, νευρικότητα και απώλεια βάρους, ενώ αντίθετα ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να επιφέρει κούραση, αύξηση βάρους και μικρή αντοχή στις χαμηλές θερμοκρασίες.

Σχέση καρνιτίνης και ορμονών θυρεοειδούς αδένα

Η καρνιτίνη δρα σαν ένας περιφερειακός ανταγωνιστής της δράσης των θυρεοειδικών ορμονών. Συγκεκριμένα, η καρνιτίνη αναστέλλει την είσοδο τόσο της τριιωδοθυρονίνης (Τ3) όσο και της θυροξίνης (Τ4) στους κυτταρικούς πυρήνες.

Έτσι, στα άτομα με ανισορροπία στην παραγωγή των ορμονών του θυρεοειδή, ο μεταβολισμός της καρνιτίνης παρουσιάζει και αυτός ανισορροπία.

Στα άτομα με υπερθυρεοειδισμό, η απέκκριση της καρνιτίνης στα ούρα είναι πολύ αυξημένη οδηγώντας σταδιακά σε μειωμένα επίπεδα καρνιτίνης στο σώμα, ενώ μετά από επαρκή αγωγή η απέκκριση της καρνιτίνης επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα.

Αντίστροφα, στα άτομα με υποθυρεοειδισμό παρατηρείται μειωμένη απέκκριση καρνιτίνης από το σώμα, η οποία αυξάνεται στα φυσιολογικά επίπεδα όταν χορηγούνται οι ορμόνες του θυρεοειδούς.

Υποθυρεοειδισμός και λήψη καρνιτίνης

Η λήψη καρνιτίνης σε άτομα με υποθυρεοειδισμό που δεν λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, δεν προτείνεται καθώς η καρνιτίνη μπορεί να εμποδίζει τη δράση των ήδη μειωμένων επιπέδων των θυρεοειδικών ορμονών.

Αντίθετα, όταν υπάρχει ταυτόχρονη λήψη συμπληρωμάτων λεβοθυροξίνης όπως συνηθίζεται στα άτομα με υποθυρεοειδισμό, λόγω της αύξησης της απέκκρισης της καρνιτίνης που το φάρμακο επιφέρει τα επίπεδα καρνιτίνης στο σώμα μπορεί να μειωθούν σταδιακά οδηγώντας σε αυξημένο αίσθημα κόπωσης.

Για το λόγο αυτό, η συμπληρωματική χορήγηση καρνιτίνης σε υποθυρεοειδικους ασθενείς υπό αγωγή μπορεί να δοθεί με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και τη μείωση της αντιληπτής κόπωσης.

Πράγματι, κλινική μελέτη του 2016 έδειξε ότι η συμπληρωματική χρήση καρνιτίνης μείωσε την πνευματική κόπωση σε όλους τους ασθενείς, ενώ σε αυτούς με ηλικία κάτω των 50 ετών η καρνιτίνη βοήθησε και στην μείωση της σωματικής κούρασης.

Υπερθυρεοειδισμός και λήψη καρνιτίνης

Η λήψη καρνιτίνης μπορεί να λειτουργήσει ως φάρμακο για τη ρύθμιση του υπερθυρεοειδισμού.

Σε μια τυχαιοποιημένη δοκιμή 6 μηνών, φάκηνε ότι μόλις 2 g καρνιτίνης καθημερινά είναι ικανά να αντιστρέψουν τα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού, όπως αϋπνία, νευρικότητα, αίσθημα αυξημένων παλμών και τρέμουλο, καθώς και τις βιοχημικές αλλαγές που παρατηρούνται στον υπερθυρεοειδισμό, προστατεύοντας επίσης την οστική μάζα.

Επειδή ο υπερθυρεοειδισμός εξαντλεί τα αποθέματα καρνιτίνης στο σώμα και δεδομένου ότι η καρνιτίνη δεν προκαλεί τοξικότητα και δεν αλληλεπιδρά με φάρμακα, μπορεί να αποτελέσει μία καλά ανεκτή θεραπεία.

Απαιτούνται όμως και άλλες κλινικές δοκιμές για να διαπιστωθεί εάν η καρνιτίνη είναι αποτελεσματική για όλες τις περιπτώσεις υπερθυρεοειδισμού.

Συμπέρασμα

Τα επίπεδα της καρνιτίνης στο σώμα μπορούν να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα των θυρεοειδικών ορμονών, αλλά και αντίστροφα, οι παθολογικές συγκεντρώσεις στα επίπεδα των ορμονών του θυρεοειδή μπορούν να επηρεάσουν τη συγκέντρωση της καρνιτίνης στο σώμα.

Ανάλογα με την περίπτωση της παθήσεως του θυρεοειδή (υποθυρεοειδισμό ή υπερθυρεοειδισμό) καθώς και με την ταυτόχρονη λήψη, ή μη, φαρμακευτικής αγωγής εξαρτάται και η πιθανή ευεργετική δράση της καρνιτίνης για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Σε κάθε περίπτωση συζητήστε το ενδεχόμενο λήψης καρνιτίνης με τον θεράποντα ιατρό σας και μην προβείτε μόνοι σας στη λήψη της.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ:

Έχω υποθυρεοειδισμό ή υπερθυρεοειδισμό; Τι γυμναστική να κάνω;

Θυρεοειδής και διατροφή χαμηλή σε ιώδιο

Ακολούθησε την fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook, στο Υoutube, στο TikTok και στο Instagram

 

Απο την Φωτεινή Αθανασοπούλου, Διαιτολόγος Διατροφολόγος, συνεργάτης του Διατροφολογικού κέντρου Bioiatriki+ στους Αμπελόκηπους Αθήνας.

Πηγές:

1. Maebashi, N. Kawamura, M. Sato, A. Imamura, K. Yoshinaga, M. Suzuki, Urinary excretion of carnitine in patients with hyperthyroidism and hypothyroidism: Augmentation by thyroid hormone, Metabolism, Volume 26, Issue 4, 1977, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0026049577901019
2. Benvenga S, Amato A, Calvani M, Trimarchi F. Effects of carnitine on thyroid hormone action. Ann N Y Acad Sci. 2004 Nov;1033:158-67. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15591013/
3. Benvenga S, Ruggeri RM, Russo A, Lapa D, Campenni A, Trimarchi F. Usefulness of L-carnitine, a naturally occurring peripheral antagonist of thyroid hormone action, in iatrogenic hyperthyroidism: a randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. J Clin Endocrinol Metab. 2001 Aug;86(8):3579-94. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11502782/
4. An JH, Kim YJ, Kim KJ, Kim SH, Kim NH, Kim HY, Kim NH, Choi KM, Baik SH, Choi DS, Kim SG. L-carnitine supplementation for the management of fatigue in patients with hypothyroidism on levothyroxine treatment: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Endocr J. 2016 Oct 29;63(10):885-895. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27432821/