30 Ιουνίου 2023

Ηλεκτροκαρδιογράφημα: Τι είναι, πως γίνεται και τι μας δείχνει

Μοιράσου το άρθρο:

Email Facebook Pinterest LinkedIn X (Twitter)

Μάθε τι είναι το ηλεκτροκαρδιογράφημα, τι βλέπουμε στην εξέταση, ποιες είναι οι φυσιολογικές και μη τιμές του, αν μπορεί να πραγματοποιηθεί στο σπίτι μας, και πόσο περίπου είναι το κόστος του.

Αν και έχει παρέλθει περισσότερο από ένας αιώνας από την ανακάλυψη του ηλεκτροκαρδιογράφου (από τον Willem Einthoven), εντούτοις παραμένει μία από τις πιο διαδεδομένες και χρήσιμες εξετάσεις, στην οποία υποβάλλεται η πλειοψηφία των ασθενών, είτε σε εξωτερικά ιατρεία είτε στο τμήμα των επειγόντων περιστατικών.

Με την εξέλιξη της τεχνολογίας και της καρδιολογίας, το ηλεκτροκαρδιογράφημα αποτελεί μέρος και άλλων εξετάσεων, όπως είναι το Holter ρυθμού και η δοκιμασία κοπώσεως. Παρακάτω θα δούμε κάποια βασικά στοιχεία αυτής της χρήσιμης εξέτασης.

Τι είναι και τι κάνει το ηλεκτροκαρδιογράφημα

Η λέξη ηλεκτροκαρδιογράφημα (σε συντομία ΗΚΓ) είναι σύνθετη και προέρχεται από την ελληνική γλώσσα. Σημαίνει την καταγραφή της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς. Η καρδιά λειτουργεί ως αντλία για την προώθηση του αίματος στο υπόλοιπο σώμα, ωστόσο η βάση αυτής της λειτουργίας είναι το ηλεκτρικό ερέθισμα που παράγει η ίδια η καρδιά.

Συγκεκριμένα, σε ένα σημείο της καρδιάς υπάρχει ο “φυσιολογικός βηματοδότης”, το κέντρο όπου ορισμένα εξειδικευμένα κύτταρα έχουν την ικανότητα να παράγουν ρεύμα μέσω υποδοχέων που διαθέτουν στην επιφάνειά τους. Αυτό το ερέθισμα επεκτείνεται από το σημείο παραγωγής σε κάποια άλλα εξειδικευμένα κύτταρα που έχουν τη δυνατότητα μεταφοράς (αγωγής) του ρεύματος – ηλεκτρικού ερεθίσματος.

Αποτέλεσμα της αγωγής του ρεύματος είναι η ενεργοποίηση των κυττάρων που είναι εξειδικευμένα ως προς τη συστολή και τη λειτουργία της καρδιάς ως αντλίας.

Το ηλεκτροκαρδιογράφημα καταγράφει ακριβώς αυτή την αλληλουχία παραγωγής και αγωγής του ηλεκτρικού ερεθίσματος.

Μέσω της σύνδεσης του ηλεκτροκαρδιογράφου και της εκτύπωσης του ηλεκτροκαρδιογραφήματος σε ειδικό τετραγωνισμένο χαρτί με κάθετες και οριζόντιες γραμμές (με γνωστό ύψος και πλάτος, καθώς και ταχύτητας καταγραφής) λαμβάνονται σημαντικές πληροφορίες για την καρδιακή λειτουργία.

Τι μας δείχνει η εξέταση ΗΚΓ;

Οι πληροφορίες που λαμβάνονται από την ερμηνεία του ηλεκτροκαρδιογραφήματος είναι πολλές και αφορούν διάφορους τομείς της καρδιάς. Πληροφορίες για την ανατομία της καρδιάς, καθώς σε ορισμένες καταστάσεις όπως είναι η διάταση κοιλοτήτων ή η υπερτροφία τοιχωμάτων, μεταβάλλεται το ηλεκτροκαρδιογράφημα.

Επίσης, είναι μεγάλης σημασίας οι πληροφορίες που λαμβάνονται σε περίπτωση αρρυθμιών. Σε πολλές αρρυθμίες αρκεί μόνο η διενέργεια ΗΚΓ για να τεθεί η διάγνωση και, επομένως, η σωστή θεραπεία.

Ακόμα, σε κάθε περίπτωση πόνου στο στήθος είναι επιτακτική ανάγκη να διενεργείται άμεσα ΗΚΓ για τη διάγνωση οξέος εμφράγματος μυοκαρδίου ή άλλων ισχαιμικών ή μη ισχαιμικών διαταραχών (πχ μυοκαρδιοπάθειες).

Επιπλέον, από το ΗΚΓ και ειδικά από διαταραχές στη μορφή του, μπορούμε να λάβουμε πληροφορίες για τοξικότητα φαρμάκων (πχ σε υπερδοσολογία αντικαταθλιπτικών), ηλεκτρολυτικές και μεταβολικές διαταραχές (πχ σε υπερασβεστιαιμία, υπασβεστιαιμία, υπερκαλιαιμία, υποκαλιαιμία).

Τέλος, το ηλεκτροκαρδιογράφημα αποτελεί βασική εξέταση στα πλαίσια προαθλητικού ελέγχου, στην οποία θα πρέπει να υποβάλλονται όλοι οι αθλούμενοι και αθλητές, γιατί μπορεί να προβλεφθούν δυσάρεστα και μοιραία επεισόδια.

Φυσιολογικές και μη τιμές ηλεκτροκαρδιογραφήματος

Όπως σε κάθε εξέταση, έτσι και στο ηλεκτροκαρδιογράφημα υπάρχουν φυσιολογικές τιμές, πέρα από τις οποίες υπάρχει ένδειξη παρουσίας κάποιας πάθησης ή δυσλειτουργίας της καρδιάς.

Επειδή στο ΗΚΓ καταγράφεται σε χαρτί η ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς, κάθε “κύμα” που παρατηρούμε στο χαρτί του ηλεκτροκαρδιογραφήματος αντιστοιχεί σε λειτουργία συγκεκριμένου τμήματος.

Επίσης, όπως αναφέρθηκε, καταγράφεται η αγωγή του ηλεκτρικού ερεθίσματος, επομένως η μέτρηση συγκεκριμένων διαστημάτων είναι χρήσιμη στην αξιολόγηση του συστήματος αγωγής της καρδιάς.

Επομένως στο ηλεκτροκαρδιογράφημα αξιολογείται το ύψος και το πλάτος των κυμάτων (ειδικά για την εκτίμηση της ανατομίας συγκεκριμένων κοιλοτήτων), τα διαστήματα μεταξύ των κυμάτων (για τον έλεγχο του συστήματος αγωγής της καρδιάς) και η φυσιολογική αλληλουχία των κυμάτων (σε κάθε καρδιακό κύκλο υπάρχουν συγκεκριμένες μορφές – κύματα που αναμένονται στο ΗΚΓ λόγω της διέγερσης συγκεκριμένων τμημάτων της καρδιάς).

Πώς γίνεται η εξέταση;

Αφού είδαμε τι είναι, τι μας δείχνει και ποιες είναι οι φυσιολογικές του τιμές, παμε να δούμε πως γίνεται το ηλεκτροκαρδιογράφημα και στη συνέχεια αν μπορεί αυτή η εξέταση να γίνει και στο σπίτι.

Το ηλεκτροκαρδιογράφημα καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς. Αυτή η καταγραφή πραγματοποιείται με ειδικά καλώδια που ονομάζονται ηλεκτρόδια.

Τα ηλεκτρόδια τοποθετούνται σε συγκεκριμένες περιοχές του ανθρώπινου σώματος, γιατί κάθε ηλεκτρόδιο – καλώδιο καταγράφει το ηλεκτρικό ερέθισμα από συγκεκριμένη θέση και προς συγκεκριμένη κατεύθυνση.

Ανάλογα με τη θέση κάθε ηλεκτροδίου, υπάρχει ειδική μορφή στο χαρτί του ηλεκτροκαρδιογραφήματος.

Συνολικά υπάρχουν 10 καλώδια. 2 τοποθετούνται στους καρπούς των χεριών και 2 στους αστραγάλους (μοιάζουν με “μανταλάκια”). Τα υπόλοιπα 6 (που μοιάζουν με “βεντούζες”) τοποθετούνται στο στέρνο και κάτω από τον αριστερό μαστό.

Σε ειδικές περιπτώσεις τα ηλεκτρόδια – καλώδια μπορεί να τοποθετηθούν σε άλλες θέσεις, όπως κάτω από το δεξιό μαστό ή και στη ράχη αριστερά. Επίσης, τροποποιημένο σύστημα τοποθέτησης των καλωδίων χρησιμοποιείται στο Holter ρυθμού, τη δοκιμασία κοπώσεως και την καταγραφή σε monitor στο νοσοκομείο.

Πόσο περίπου κοστίζει;

Το ηλεκτροκαρδιογράφημα είναι μία φθηνή και απλή εξέταση της καρδιάς. Το κόστος είναι χαμηλότερο σε σχέση με τις υπόλοιπες εξετάσεις της καρδιακής λειτουργίας (Triplex καρδιάς, test κοπώσεως, Holter ρυθμού), ενώ αποζημιώνεται από τα ασφαλιστικά ταμεία.

Η εξέταση ηλεκτροκαρδιογραφήματος γίνεται και στο σπίτι;

Ένα μεγάλο όφελος της εξέλιξης της τεχνολογίας είναι πως υπάρχουν φορητές συσκευές ηλεκτροκαρδιογραφήματος, με δυνατότητα διενέργειας στο σπίτι του εξεταζόμενου, με την ίδια αξιοπιστία που διαθέτουν οι συσκευές των ιατρείων και των νοσοκομείων.

Αυτό δίνει τη δυνατότητα άμεσης εκτίμησης σε περίπτωση που παρουσιαστούν συμπτώματα όπως πόνος στο στήθος, αίσθημα παλμών, συγκοπή, ζάλη, χωρίς να υπάρχει καθυστέρηση. Επιπλέον γίνεται δυνατή η εκτίμηση ατόμων με δυσχέρεια βάδισης και μετακινήσεως, χωρίς να στερούνται τον καρδιολογικό έλεγχο.

Συμπερασματικά, το ηλεκτροκαρδιογράφημα αποτελεί μία απλή, φθηνή και ανώδυνη εξέταση της καρδιακής λειτουργίας, η οποία αποτελεί βασικό τμήμα και το ευρύτερα χρησιμοποιούμενο εργαλείο του καρδιακού ελέγχου.

Δύναται να πραγματοποιηθεί και στο σπίτι, εξοικονομώντας χρόνο στην εκτίμηση και έγκαιρη διάγνωση συχνών και σοβαρών παθήσεων. Με τη χρήση στα πλαίσια του προαθλητικού ελέγχου προλαμβάνονται περιπτώσεις αρρυθμιών και αιφνιδίου καρδιακού θανάτου.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ: Υπερκόπωση: Τα συμπτώματα που πρέπει να γνωρίζεις και η αντιμετώπιση

Ακολούθησε την fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook στο Υoutube και στο Instagram